موسوی در عین حال دولت نهم را متهم به "مغلطه" در آمارهای تورم کرد اما به این مساله هیچ اشارهای نکرد که چگونه در دولتی که او نخستوزیرش بود، نرخ تورم تک رقمی به یکباره در سال 1365 به 24 و در سالهای پس از آن به 28درصد افزایش یافت.
برای قضاوت درباره اینکه نرخ تورم واقعی کشور چه مقدار است، باید به تعریف کامل و جامع این مفهوم بازگشت.
این مساله زمانی اهمیت خود را نشان می دهد که به شبهات این روزها درباره آمار بانک مرکزی که زیرسئوال برده می شود توجه کنیم.
نامزدهای رقیب احمدینژاد، همچون مناظره شب گذشته میان موسوی و کروبی، طبق نظرات کارشناسان وابسته به خود و نه مراکز رسمی کشور به اظهار نظر درباره نرخ تورم پرداخته و از دریچه منافع خود بدان مینگرند.
این درحالیست که برخی از این نامزدها هشت سال نخست وزیر کشور بوده اند و با مبانیارائه شاخصها واعلام آمار و ارقام کشور آشنایی کامل دارند.
تورم چیست؟
پدیده تورم از بر هم خوردن تعادل میان کالای موجود در جامعه با مقدار نقدینگی یا پول در گردش پدید میآید. به عبارت بهتر، وقتی کالا کمیاب و پول یا قدرت خرید برای مالکیت آن زیاد باشد، خلاء حاصل، تورم نام میگیرد.
برای مقابله با تورم هم مطابق تئوری های اقتصادی دو راه بیشتر وجود ندارد؛ نخست رشد تولید کالا در برابر قدرت خرید است و دوم کاهش رشد نقدینگی. چنین است که کارنامه دولتها در مقابله با نرخ تورم را باید در رشد تولید ناخالص داخلی و کاهش رشد نقدینگی جستجو کرد.
شیوه محاسبه نرخ تورم
براساس استانداردهای جهانی، مرجع محاسبه و اعلام نرخ تورم بانک مرکزی است. در بانک مرکزی ایران اداره آمارهای اقتصادی مسئول این امر است. نرخ تورم از طریق محاسبه قیمت هفتگی، ماهانه و سالانه یک سبد کالای پایه حاصل میشود. این سبد که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته میشود، هر چند سال یک بار مورد بازنگری قرار میگیرد.
تدوین این سبد از سال 1338 آغاز شد که با در برداشتن 359 قلم کالا و خدمات در 75 شهر منتخب کشور و در 12 گروه کالایی مورد استناد قرار گرفت.
برای محاسبه نرخ تورم، بانک مرکزی هر ماه آمار به بررسی قیمت کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری و روستایی پرداخته و نرخ تورم را تعیین میکند.
با آنکه نرخ تورم هر ماه محاسبه میشود اما نرخ رسمی تورم براساس تغییرات یک سال گذشته تعیین میشود.
کالاها و خدماتی که در محاسبه نرخ تورم مورد استفاده قرار میگیرند، شامل "خوراکیها و آشامیدنیها"، "دخانیات"، "پوشاک و کفش"، "مسکن"، "آب و برق"، "گاز و سایر سوختها"، "اثاث و لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه"، "حمل و نقل و ارتباطات"، "تحصیل، بهداشت و درمان"، "تفریح و امور فرهنگی"، "رستوران و هتلداری" و "کالاهای و خدمات متفرقه" است.
با این حال، ارقام به دست آمده از حاصل این سبد کالایی در سه شیوه که هر کدام یک مقطع زمانی خاص را نشان میدهند، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند و اتفاقا اختلافات ارقامی و گزارشگری رقم تورم به طور دقیق از همین نقطه آغاز میشود زیرا برخی یک روش از این روشهای محاسباتی را که واجد و بیانگر کمترین نرخ تورم است، انتخاب و اعلام میکند.
در محاسبه نرخ تورم سه روش وجود دارد.؛ روش نخست ، محاسبه تغییر نقطه به نقطه نرخ تورم است. یعنی مثلا گفته میشود نرخ تورم در اردیبهشت ماه 87 در مقایسه با اردیبهشت ماه 1386 چه تغییری کرده است.
روش دوم محاسبه تغییر ماه به ماه است؛ یعنی نرخ تورم اردیبهشت ماه 87 در مقایسه با فروردین 87 چگونه بوده است.
اما روش سوم متوسط 12 ماه سال است. به این صورت که گفته شود نرخ تورم در 12 ماهه منتهی به اردیبهشت 87 در مقایسه با 12 ماهه منتهی به اردیبهشت 1386 چقدر بوده است.
مناظرهای برای تخریب و حمله به دولت
با توجه به این مسائل در تعریف تورم، بررسی مناظره میرحسین موسوی و مهدی کروبی دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری در شب گذشته که از فرصت مناظره خود استفاده کرده و تمام هدف و تلاش خود را برای مقابله با احمدینژاد و انتقاد از سیاستها و عملکرد دولت نهم بهویژه در زمینه اقتصادی به کار بردند، واقعیتهای زیادی را روشن میسازد.
در این مناظره نیز همانند مناظرههایی که کاندیداهای رقیب احمدینژاد علیه وی اجرا کردند، میرحسین موسوی با ارائه آمار و جداولی درباره تورم و ... بیش از 13 بار دولت را به دروغگویی برای پیروزی در انتخابات متهم و چنین القا میکرد که این مسائل سبب شده تا بعد از 20 سال درصدد ورود به انتخابات ریاست جمهوری برآید.
موسوی در ادامه همچنان که دولت را متهم به ارائه آمارهای غلط به مردم میکرد، خود به ارائه آماری پرداخت که به گفته او از سوی کارشناسان مورد تائیدش ارائه شده است اما با این حال وی احمدینژاد را که براساس گزارشهای مستند بانک مرکزی به ارائه آمار پرداخته بود، مستقیما به دروغگویی در مورد آمارها و دستکاری آنها متهم کرد.
همانطوری که احمدینژاد نیز در مناظره خود با کروبی به آن اشاره کرد، تورم در مدتی کوتاه به خاطر سیاستهای پولی و مالی در شهریورماه گذشته به صورت نقطه به نقطه 27 درصد افزایش یافت اما از آن زمان تاکنون روند نزولی خود را ادامه داده به طوری که طبق اعلام رسمی روز گذشته بانک مرکزی همین شاخص به کمتر از 15 درصد رسیده است. یعنی همان میزانی که احمدینژاد نیز در مناظره و گفتگوی ویژه خبری جمعه شب به آن اشاره کرد.
گرانی و تورم، دو موضوعی است که طی روزهای اخیر بارها به موضوع اصلی مناظرههای انتخاباتی رقبای احمدینژاد تبدیل شده به طوری که در مناظره شب گذشته میرحسین موسوی و مهدی کروبی، این دو نامزد انتخاباتی در یک جبهه بر علیه احمدینژاد، موضعگیری کرده و چنان وانمود میکردند که گویی در این دولت بحران اقتصادی گریبانگیر ایران شده که آنها برای رفع آن درصدد کسب کرسی ریاست جمهوری هستند.
موسوی در عین حال دولت نهم را متهم به "مغلطه" در آمارهای تورم کرد اما به این مساله هیچ اشارهای نکرد که چگونه در دولتی که او نخستوزیرش بود، نرخ تورم تک رقمی به یکباره در سال 1365 به 24 و در سالهای پس از آن به 28درصد افزایش یافت.