پـس از بـازنـگرى قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران در سال 1368 ه.ش . و حذف مقام نخست وزیـرى از قـوه مجریه ، رئیس جمهورداراى وظایف و اختیارات گسترده اجرایى شد و به عبارت دیگر، در جایگاه بالاترین مقام اجرایى کشور و دومین مقام رسمى پس ازرهبرى قرار گرفت . بدین سـان ، مشکلاتى که پیشتر میان رئیس جمهور و نخست وزیر پدید مى آمد و مدیریت اجرایى کشور را دچارمشکل مى کرد، حل گردید و از طرف دیگر، قوه مجریه از سه رئیس (رهبر، رئیس جمهور، نخست وزیر) تبدیل به دو رئیس ، یعنى رهبر ورئیس جمهور گریدد.
این مقاله اشاره اى کوتاه دارد به اصول قانون اساسى در رابطه با ریاست جمهورى اسلامى ایران .

از آنجا که ریاست جمهورى در نظام جمهورى اسلامى ایران داراى موقعیت حساس و مهمى است و از اخـتـیـارات گسترده اى برخورداراست ، قانون اساسى براى احراز این مقام ،شرایط سختى در نظر گرفته است که در اصل 115 به آن اشاره شده است در این اصل آمده است :
رئیـس جـمـهـور باید از میان رجال مذهبى و سیاسى که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانى الاصل ، تابع ایران ، مدیر و مدبر، داراى حسن سابقه و امانت و تقوى ، مؤمن و معتقد به مبانى جمهورى اسلامى ایران و مذهب رسمى کشور.(1)
پس ، با توجه به این اصل ، کسانى مى توانند به مقام ریاست جمهورى ایران برسند که داراى شرای ط و ویژگى هاى مهمى باشند که عبارتنداز:
1ـ از رجال مذهبى و سیاسى کشور باشند:
بـر اسـاس ایـن شرط، رئیس جمهور باید داراى سه ویژگى مهم باشد:اول که باید از رجال باشد، یـعـنـى مـرد بودن نخستین شرط داوطلبان ریاست جمهورى در ایران است و زنان نمى توانند در ایـران رئیس جمهور شوند. دوم این که کسى مى تواند به مقام ریاست جمهورى ایران انتخاب شود که از رجال سیاسى برجسته و صاحب نظر و عنوان و داراى سوابق اجرایى یا مدیریتى باشد و لیاقت و شـایـستگى خود رابراى چنین مقام برجسته اى نشان داده باشد. سوم این که باید از نظر مذهبى فردى شناخته شده و صاحب تشخیص و نظر در اصول اعتقادى اسلام باشد.(2)
2ـ ایرانى الاصل باشد:
داوطلبان مقام ریاست جمهورى باید از حیث اصالت ملى ، ایرانى باشند.براى مثال کسى که پدر او از سـرزمـین دیگرى به ایران آمده و درایران ساکن شده باشد، نمى تواند نامزد این مقام شود، زیرا این شرط در چنین افرادى نیست .(3)
3ـ تابع ایران باشد:
بر اساس این شرط، کسانى مى توانند نامزد احراز ریاست جمهورى در ایران شوند که نه تنها ایرانى بـاشـند، بلکه رابطه تابعیت خود را باایران حفظ کرده باشند، زیرا ممکن است کسى ایرانى الاصل بـاشـد، امـا در حـال حـاضر به تابعیت کشور دیگرى درآمده باشد. چنین فردى نمى تواند به مقام ریاست جمهورى اسلامى ایران نایل گردد.(4)
4ـ مدیر و مدبر باشد:
بـا تـوجه به این که رئیس جمهور پس از انتخاب از سوى مردم ، مسؤولیت امور اجرایى کشور را بر اسـاس قانون بر عهده مى گیرد و امورادارى و اجرایى کشور بسیار گسترده و وسیع است ، کسى باید عهده دار چنین مقامى شود که از توان مدیریتى بالا و حسن تدبیر و آینده نگرى نیز برخوردار باشد تا بتواند اوضاع و احوال آینده را در تصمیم هاى خود مدنظر قرار دهد.
5ـ داراى حسن سابقه و امین باشد:
چـون وظـایـف و اخـتـیارات رئیس جمهور همانند امانتى است که به مدت چهارسال به یک فرد واگذار مى شود، شخص داوطلب احراز این مقام باید از نظر حسن سابقه و امانتدارى مشهور باشد تا بتواند از امانت مهمى که به طور موقت به او سپرده مى شود به گونه احسن نگهدارى و نگهبانى کند. از این رو، نباید هیچ نقطه تاریکى در این موارد در سوابق داوطلب وجود داشته باشد.
6ـ مؤمن و معتقد به مبانى جمهورى اسلامى ایران و مذهب رسمى کشور باشد:
اصول و مبانى نظام جمهورى اسلامى ایران عبارتند از: اسلامى بودن نظام ، عدم مغایرت قوانین و مقررات مصوب مجلس شوراى اسلامى با موازین اسلامى ، جمهورى بودن نظام ، ولایت امر و امامت امت ، اداره امور کشور با اتکا به آراى عمومى و دین و مذهب رسمى کشور، که در بند آخر اصل 177 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران به آن ها اشاره شده است .(5) با توجه به تغییرناپذیر بودن مبانى نظام ، کسى مى تواند به این مقام انتخاب شود که از لحاظ نظرى و عملى به آن ها معتقدباشد.

... انتخابات نماد حرکت اسلامى در کشور ماست. انتخابات، هدیه‏ى اسلام به ملت ماست. امام بزرگوار ما حکومت اسلامى به روش انتخاباتى را به ما یاد داد. حکومت اسلامى در ذهن‏ها و خاطره‏ها به شکل خلافت‏هاى موروثى به یادگار مانده بود؛ خیال مى‏کردند حکومت اسلامى یعنى مثل خلافت بنى‏امیه و بنى‏عباس یا خلافت ترکان عثمانى؛ یک نفر با نام و شکل ظاهرى خلیفه، اما با باطن و عمل فرعون و پادشاهان مستبد؛ بعد هم که از دنیا مى‏رود، یک نفر را به جاى خود معین کند. در ذهن مردم دنیا، حکومت اسلامى به این شکل تصویر مى‏شد؛ که بزرگترین اهانت به اسلام و حکومت اسلامى بود. امام، حکومت اسلامىِ به روش انتخابات مردم و حضور مردم و تعیین منتخب مردم را - که لبّ اسلام است - بار دیگر براى مردم ما معنا کرد و در جامعه‏ى ما تحقق بخشید.
امروز در کشور ما مسئولانِ سطوح مختلف به‏وسیله‏ى مردم انتخاب شده‏اند؛ یا مستقیم یا غیرمستقیم. مسئول انتصابى، مسئولیت موروثى، مسئولیت به خاطر پول و چیزهاى مادى و دنیوى، در نظام جمهورى اسلامى نداریم. انتخابات ریاست جمهورى، انتخابات مجلس شوراى اسلامى، انتخابات خبرگان تعیین رهبرى، و انتخابات شوراى شهر جزو افتخارات ملت ایران، جزو افتخارات اسلام، و جزو افتخارات شخص امام است. قانون اساسى ما با تعیین موارد این انتخاب‏هاى حساس و سرنوشت‏سازِ مقطعى توانسته است در دنیاى اسلام، ذهن‏ها و فکرهاى مؤمن و روشن و تحول‏خواه را به خود جذب کند.
مبناى مردم‏سالارى دینى با مبناى دمکراسى غربى متفاوت است. مردم‏سالارى دینى - که مبناى انتخابات ماست و برخاسته‏ى از حق و تکلیف الهىِ انسان است - صرفاً یک قرارداد نیست. همه‏ى انسان‏ها حق انتخاب و حق تعیین سرنوشت دارند؛ این است که انتخابات را در کشور و نظام جمهورى اسلامى معنا مى‏کند. این، بسیار پیشرفته‏تر و معنادارتر و ریشه‏دارتر از چیزى است که امروز در لیبرال دمکراسى غربى وجود دارد؛ این از افتخارات ماست؛ این را باید حفظ کرد. (1)

تکیه نظام به آراء مردم، یکى از میدانهایى است که مردم در آن نقش دارند. حضور مردم و اعتقاد به آنها باید در این‏جا خود را نشان دهد. در قانون اساسى ما و در تعالیم و راهنماییهاى امام، همیشه بر این نکته تأکید شده است که نظام بدون حمایت و رأى و خواست مردم، در حقیقت هیچ است. باید با اتّکاء به رأى مردم، کسى بر سر کار بیاید. باید با اتّکاء به اراده مردم، نظام حرکت کند. انتخابات ریاست جمهورى، انتخابات خبرگان، انتخابات مجلس شوراى اسلامى و انتخابات دیگر، مظاهر حضور رأى و اراده و خواست مردم است. این یکى از عرصه‏هاست. لذا امام بزرگوار، هم در دوران حیات خود به‏شدّت به این عنصر در این عرصه پایبند باقى ماند و هم در وصیّت‏نامه خود آن را منعکس و به مردم و مسئولان توصیه کرد. در حقیقت انتخابات و حضور مردم در صحنه انتخابِ رئیس جمهور، نمایندگان مجلس و یا سایر انتخابهایى که مى‏کنند، هم حقّ مردم است، هم تکلیفى بر دوش آنهاست. در نظام اسلامى، مردم تعیین‏کننده‏اند. این هم از اسلام سرچشمه مى‏گیرد.(2)

امروز نظام جمهورى اسلامى - که یک نظام دینى است و قواعد و اصول و پایه‏هاى ارزشى آن از دین سرچشمه مى‏گیرد - یک نظام مردم‏سالار به تمام معناست و در هیچیک از کشورهاى اسلامى، مردم‏سالارى به شکل وسیعى که در جمهورى اسلامى هست، وجود ندارد. البته این حقیقت براى جبهه دشمنان تلخ است. آنها حاضر نیستند ببینند در مقابل چشمشان پرچم دین و دمکراسى روى یک عَلَم برافراشته مى‏شود. سعى آنها این است که بین مردم‏سالارى و دین فاصله ایجاد کنند؛ لذا واقعیت نظام جمهورى اسلامى رنجشان مى‏دهد. براى این‏که بتوانند افکار عمومى دنیا را از این حقیقت درخشان منحرف کنند، با وسایل تبلیغاتى و ابزارها و عمّال تبلیغاتىِ خود، ملّت ایران را به دمکراسى دعوت مى‏کنند! این یکى از طنزهاى بزرگِ امروز ما و این نقطه تاریخ است.
همان کسانى‏که نظام طاغوتى شاه، نظام استبدادى دوران پهلوى، کودتاهاى نظامى و نظامهاى هیچ از دمکراسى نفهمیده و نشناخته را مورد قبول و تصدیق قرار مى‏دهند، نظام جمهورى اسلامى را که در طول بیست‏وچهار سال عمرش، بیست و چند انتخابات در آن برگزار شده و از رهبرى تا ریاست جمهورى تا نمایندگان مجلس و ارکان نظام آن، با واسطه و بى‏واسطه، به انتخاب مردم سرِ کار مى‏آیند و مردم آنها را مى‏شناسند و مى‏پسندند و انتخاب مى‏کنند، به دمکراسى و مردم سالارى دعوت مى‏کنند! این در حالى است که مردم‏سالارى و میل مردم به شرکت در انتخاب مسئولان، مثل کشور ما، در خود امریکا - که دشمنان ما و قدرتهاى گزافه‏گوى امریکایى، از پشت بلندگوهاى خود، ملت ما و ما را مخاطب قرار مى‏دهند - وجود ندارد. رئیس‏جمهورِ امروز امریکا برخلاف قواعد مردم‏سالارىِ کشورش سرِ کار آمده است؛ این را همه مى‏دانند. آنها با نظامهاى استبدادى کنار مى‏آیند، چون تسلیم هستند؛ با نظامهایى که بر اثر کودتا به‏وجود آمده‏اند، کنار مى‏آیند، چون مطیع هستند؛ اما نظام اسلامى را چون معتقد به استقلال و متّکى بر ارزشهاى خود است و حاضر نیست سلطه آنها را بپذیرد، مورد انتقاد قرار مى‏دهند و به آن، تهمت استبداد و دیکتاتورى مى‏زنند، که مناسب خودشان است.
امروز همه تلاش جبهه دشمنان اسلام بر این متمرکز است که نهضت بیدارى اسلامى را در دنیا از بین ببرند. از همه‏جا هم بیشتر روى ملت و کشور ایران تکیه مى‏کنند و متمرکزند؛ چون ملت ایران به دنیا الگو داد و با افکار خود و مفاهیم جدیدى که در دنیا براى مسلمانان مطرح نمود و با جهاد جانانه‏اى که کرد و با شجاعتى که مرد و زن و جوان و پیر ایرانى در دوران بیست و چهار ساله عمر انقلاب از خود نشان دادند، توانست ملتهاى مسلمان را به خود متوجّه کند و موج بیدارى اسلامى را در کشورهاى اسلامى به‏وجود آورد. از این‏روست که لذا با این کانون مرکزىِ بیدارى اسلام از همه‏جا و از همیشه دشمن‏ترند. این دشمنى را با غرض‏ورزیها، با اِعمال خباثت، با تبلیغات دروغین و با تندخوییهاى خشمگینانه نشان مى‏دهند؛ هدف هم این است که ملت ایران و مسئولان را مرعوب کنند و همه را بترسانند؛ از تجربه‏هاى ناموفّق خودشان که موجب غرور آنها شده است، استفاده کنند براى این‏که یک ملت به این عظمت و یک انقلاب و نظام به این استحکام را در مقابل خودشان وادار به عقب‏نشینى کنند.(3)

در کشور ما، انقلاب‌ از روز اول‌، همه‌ی‌ نقشها در همه‌ی‌ امور را به‌ مردم‌ داده‌است‌. یعنی مجلس‌ را ـ که‌ محل‌ قانونگذاری‌ است‌ ـ مردم‌ تشکیل‌ می‌دهند و نمایندگان‌ مردم‌ به‌ آن‌ جا می‌روند و هیچ‌کس‌ هم‌ حق‌ ندارد نماینده‌ای را به‌ مردم‌ تحمیل‌ کند. یک‌ نفر نماینده‌ هم‌ از این‌ دویست‌ و هفتاد نفر، بدون‌ آرای مردم‌ به‌ مجلس‌ نمی‌آید. رئیس‌ جمهور را ـ که‌ مجری‌ امور و مدیر و رئیس‌ اداره‌ی‌ کشور است‌ ـ مردم‌ با آرای خودشان‌ انتخاب‌ می‌کنند. هر کسی‌ را که‌ دلشان‌ خواست‌، انتخاب‌ می‌کنند. اختیار با مردم‌ است‌.
این‌ وضعی که‌ انتخابات‌ ریاست‌ جمهوری در ایران‌ دارد، حتی در کشورهای‌ دموکراتیک‌ غرب‌ هم‌ این‌ وضعیت‌ نیست‌; چون‌ در آن‌ کشورها، احزاب‌ در مقابل‌ هم‌ صف‌آرایی می‌کنند و هر حزبی، اسم‌ کسی را به‌ عنوان‌ کاندیدا ذکر می‌کند. مردمی که‌ به‌ آن‌ کس‌ رأی می‌دهند، در حقیقت‌ به‌ آن‌ حزب‌ رأی می‌دهند و خیلیها آن‌ کس‌ را اصلا نمی‌شناسند. به‌ هر جهتی طرفدار این‌ حزبند و انگیزه‌های گوناگون‌ اقتصادی و سیاسی و غیرسیاسی موجب‌ می‌شود که‌ طرفدار فلان‌ حزب‌ باشند و به‌ خاطر طرفداری آن‌ حزب‌، به‌ کاندیدای آن‌ تشکیلات‌ رأی می‌دهند و خود آن‌ کاندیدا را هم‌ اصلا نمی‌شناسند.
در ایران‌، این‌گونه‌ نیست‌. در ایران‌، یکایک‌ کسانی که‌ کاغذ رأی را در صندوق‌ می‌اندازند، آن‌ شخص‌ را می‌شناسند و به‌ عنوان‌ رئیس‌ جمهور به‌ او رأی می‌دهند...
نتیجه‌ این‌ است‌ که‌ نظام‌، نظام‌ مستحکمی است‌; زیرا که‌ مردمی می‌باشد. آن‌چیزی که‌ به‌وسیله‌ی ابرقدرتها قابل‌ از بین‌ رفتن‌ است‌، عبارت‌ از حکومتی است‌ که‌ به‌ مردم‌ متکی نیست‌. آن‌ چیزی که‌ به‌ وسیله‌ی عوامل‌ سازمان‌ جاسوسی امریکا، در یک‌ کشور قابل‌ برداشتن‌ و گذاشتن‌ است‌، حکومت‌ یا دولتی است‌ که‌ با مردم‌ رابطه‌ای نداشته‌ باشد و پشتوانه‌ی عظیم‌ قوی مردمی، پشت‌ سرش‌ نباشد. حکومتی که‌ دشمن‌ خارجی می‌تواند چهار نفر را علیه‌ آن‌ به‌ کودتا وادار و تحریک‌ بکند، حکومتی است‌ که‌ روی تخت‌ حکومت‌ نشسته‌، اما مردم‌ به‌ او وصل‌ نیستند. مردم‌ برای خودشان‌ می‌روند و او برای خودش‌ حرکت‌ می‌کند.
نظامی که‌ در آن‌ حاکم‌ ـ چه‌ رهبر، چه‌ ریاست‌ جمهوری، چه‌ ریاست‌ قوه‌ی قضاییه‌، چه‌ مجلس‌ شورای اسلامی ـ متکی و متصل‌ به‌ مردم‌ و مورد علاقه‌ و پشتیبانی و حمایت‌ آنهاست‌، نظام‌ جمهوری اسلامی است‌ که‌ نه‌ امریکا و متحدانش‌ و نه‌ شرق‌ و غرب‌ ـ آن‌ روزی که‌ دو قدرت‌ بزرگ‌ در دنیا وجود داشت‌ ـ و نه‌ هیچ‌ قدرتی قادر نیست‌ این‌ نظام‌ و حکومت‌ را متلاشی و بلکه‌ متزلزل‌ کند.(4)

کشور ما متکى به آراء مردم است. علت این‏که دشمنان ملت و طمع‏ورزان به این آب و خاک نتوانسته‏اند در طول بیست‏وشش سال گذشته گزندى وارد کنند، حضور و اراده و مشارکت مردم در صحنه‏هاى مختلف بوده است. راهپیمایى‏هاى شما در بیست‏ودوم بهمن یا در روز قدس و شرکت شما در انتخابات‏هاى گوناگونِ سالهاى گذشته، این کشور را بیمه کرده است. مشارکت در سرنوشت کشور علاوه بر این‏که در اداره و تعیین مدیریت کشور نقش دارد، در خنثى کردن دشمنىِ دشمنان هم بزرگترین نقش را ایفا مى‏کند.
نکته‏ى بعد این است که انتخابات، هم حق ملت است، هم یک وظیفه‏ى ملى است. نظام جمهورى اسلامى نظامهاى انتصابىِ قدرتها را نسخ کرد و انتخاب مردم را در مدیریت کشور داراى نقش کرد. این حق آحاد ملت است که بتوانند انتخاب کنند و در تعیین مدیر کشور داراى نقش باشند. از سوى دیگر وظیفه هم هست؛ به این خاطر که این شرکت مى‏تواند روح نشاط و احساس مسئولیت را همیشه در جامعه زنده نگه دارد و حضور مردم در صحنه را به رخ دشمنان این ملت بکشد. انتخابات فقط یک وظیفه نیست، فقط یک حق هم نیست؛ هم حق شماست، هم وظیفه‏ى عمومى است.(5)
صحنه انتخابات یکی از جدی ترین و پر شورترین صحنه های مشارکت عمومی مردم
انتخابات مى‏تواند براى کشور و ملت ما یک وسیله‏ى مصونیت و یک نمودار اقتدار باشد و ملت و نظام اجرایى کشور را در مقابله‏ى با چالش‏هاى گوناگون جهانى، از گذشته مستحکم‏تر کند. انتخابات مى‏تواند نظام جمهورى اسلامى را جوان‏تر از آنچه هست، بکند. انتخابات پُرشور از سوى مردم مى‏تواند روز نویى را براى آنها رقم بزند. انتخابات، هم در صحنه‏ى خارجى و در مقابل چشم بیگانگان، هم در صحنه‏ى داخلى، و هم براى پیشرفت کشور، یکى از مهمترین و اساسى‏ترین رویدادهاست. دشمن مى‏خواهد انتخابات نباشد. اگر مى‏توانستند روى مردم و یا گروه‏هاى سیاسى اثر بگذارند، کارى مى‏کردند که اصلاً انتخابات برگزار نشود؛ کارى که در انتخابات مجلس هفتم مى‏خواستند انجام دهند و مایل بودند اساساً انتخابات برگزار نشود.
این‏که یک نظام اسلامى - نظامى زیر پرچم توحید و دین - مى‏تواند مردم سالارى را به شکل آشکار و واضح و با زبان گویا در مقابل چشم مردم جهان قرار دهد، درست عکس تبلیغات استکبارىِ دنیاى لیبرال دمکراسى است. آنها مى‏خواهند بگویند مردم سالارى منحصر در ماست. نمى‏توانند این را تحمل کنند که یک نظام اسلامى و دینى، با ارزش‏هاى والاى ایمانىِ خود بتواند مردم سالارى را این‏طور نهادینه کند. ...انتخابات دارد نزدیک مى‏شود. مردم باید آگاهانه پاى صندوق‏هاى رأى بروند و انتخاب کنند. همان‏طور که عرض کردیم، انتخابات جلوه‏ى بسیار زیبا و جذاب مشارکت عمومى است؛ مؤثرترین وسیله براى این است که هر فردى بتواند آرمان‏ها و خواست‏ها و مطلوبِ خود را در قالب اجرایى قرار دهد و آن را به تحقق نزدیک کند. اگر کسى را طبق آرمان‏ها و آرزوهاى خودتان انتخاب کردید، این امکان که آن آرزوها تحقق پیدا کند، به واقعیت نزدیک مى‏شود. کسى که فکر مى‏کنید براى تحقق خواست‏ها و آرزوها و گشودن گره‏هاى مهمى که براى شما در زندگى مطرح است، مناسب و شایسته است، وقتى او را انتخاب کردید، در واقع بلندترین قدم را برداشته‏اید؛ براى این‏که این مشکلات از بین برود. هر خواسته‌ای - چه مادى و چه معنوى - در این انتخاب و در تعیین مسئول قوه‏ى اجرایى مى‏تواند تحقق پیدا کند.(6)

اصل حضور مردم در صحنه‏ى انتخابات مهم است؛ زیرا مشارکت عمومى نشان‏دهنده‏ى همبستگى ملى است و همبستگى ملى مى‏تواند در مقابل توطئه‏هاى دشمنان به کشور مصونیت ببخشد. دشمن از اختلافات سود مى‏برد و از تشتت آراء مردم سوء استفاده مى‏کند. دشمن از دودستگى‏ها و فتنه‏گرى‏ها و جنگ‏افروزى‏هاى داخل کشور استفاده مى‏کند. وقتى یک ملت یکپارچه و یکدست باشد و مسئولان کشور همه با یکدیگر همدل و همراه باشند، شمشیر دشمن کُند مى‏شود و جرأت نمى‏کند به چنین کشور و ملتى نظر بد بیندازد و با او به چشم توطئه نگاه کند. مشارکت مردم در امر انتخابات مى‏تواند این همبستگى ملى را در مقابل چشمان دشمنِ عنود و حیله‏گر به نمایش بگذارد و به ملت و کشور ما مصونیت ببخشد. لذا من بارها گفته‏ام که اصل حضور مردم در انتخابات، حتّى از انتخاب اصلح هم مهمتر است؛ اگرچه انتخاب اصلح هم بسیار اهمیت دارد.(7)

الان مسئله‏ى انتخابات ریاست جمهورى هم مطرح است؛ این خودش میدان عظیم و خیلى خوبى است. مسأله‏ى اول، مشارکت است. در زمینه‏ى مشارکت مردم، هر طور که مى‏توانید، روى خانواده‏ها و دوستانتان کار کنید. مشارکت، یکى از اساسى‏ترین مسائل است. حضور مردم براى پیشرفت و صیانت کشور لازم است. نه این‏که اگر عده‏ى زیادى شرکت
نکردند، اینها به نظام «نه» گفته‏اند؛ به‏هیچ‏وجه این‏طورى نیست. آنهایى که به‏خاطر «نه» گفتنِ به نظام نمى‏آیند، درصد خیلى کمى‏اند. یک‏عده به‏خاطر بى‏حالى نمى‏آیند؛ یک‏عده به‏خاطر بى‏حوصلگى نمى‏آیند؛ یک‏عده روز جمعه کار دیگرى دارند و نمى‏آیند؛ اینها را شما راه بیندازید. والّا کسانى‏که معتقد به نظام و قانون اساسى نیستند و دلشان براى بیگانگان و نفوذ آنها پر مى‏زند و منتظر آمدن بیگانگان هستند، درصد بسیار کمى‏اند. خیلى‏ها ممکن است پاى صندوق‏ها نیایند؛ به‏خاطر این‏که حوصله‏اش را ندارند، وقتش را ندارند، درست اهمیت قضیه را نمى‏دانند، متوجه تأثیر رأى خودشان نیستند یا به کسى که به او اطمینان و اعتماد کنند، نرسیده‏اند؛ یا کسى را هم که شناخته‏اند، نپسندیده‏اند؛ لذا نمى‏آیند. تلاش شما باید این باشد که مشارکت را به معناى حقیقى کلمه حداکثرى کنید... نگاه کنید ببینید با معیارهاى جمهورى اسلامى، در میان نامزدهاى انتخاباتى چه کسى کفایت و نشاط و توانایى لازم را دارد و مى‏تواند وارد این میدان شود و با چالش‏هاى گوناگون دست و پنجه نرم کند و تحت تأثیر دشمن نیست و دشمن از آمدن او خوشحال نمى‏شود. (8)

نکته‏ى اول این است که آنچه امروز در سطح کشور در زمینه‏ى انتخابات جریان دارد، همان چیزى است که براى ملت ایران و براى سرنوشت این کشور، امرى لازم و ضرورى و مطلوب است. شور و شوق انتخابات، همه‏جا را فرا گرفته است و همه احساس مى‏کنند که در این امر بزرگ، سهیم و شریکند. ملت احساس مى‏کند که آینده‏ى امور اجرایى کشور در دستان اوست؛ زیرا یک نفر را در رأس قوه‏ى مجریه مى‏فرستد. آینده‏ى سازندگى کشور، اداره‏ى کشور، روابط کشور، فرهنگ کشور، اقتصاد کشور، مسایل اجتماعى، مسایل انسانى، همه و همه از همین‏جا آغاز مى‏شود. یک دوره‏ى دیگر به دنبال دوره‏هاى گذشته - که بحمداللَّه با موفقیت همراه بوده است - در پیش است. مردم احساس مى‏کنند که در این قضایا سهیمند. این، درست همان چیزى است که ما آن را از خداى متعال مى‏خواستیم و دشمن مایل نبود و در دل از آن ناراحت بود و مى‏خواست این‏گونه نباشد. دشمن مى‏خواست که انتخابات در ایران با استقبال عمومى مواجه نشود؛ اما امروز عکس آنچه که دشمن مى‏خواهد، در صحنه مشهود است. همه منتظرند که بتوانند به آن کسى که مورد علاقه‏شان است و به تشخیص آنها اصلح است، رأى بدهند. این، چیز خیلى خوب و برجسته‌ای است.
من از همه‏ى ملت ایران مى‏خواهم که به امید خدا و با توکل به پروردگار، همین احساس مسئولیت را تا هنگام رفتن به پاى صندوقهاى رأى و انداختن رأیشان در داخل صندوق حفظ کنند. ان‏شاءاللَّه عدد بالایى از مردم در این امتحان الهى شرکت بکنند و دین خودشان را به کشور و انقلاب ادا کنند و سهم خویش را در آینده‏ى کشور ایفا نمایند. این، آن چیزى است که دشمن را بشدت زخم خورده خواهد کرد. در واقع، رفتن مردم با تعداد زیاد آرا پاى صندوقهاى رأى و جمع شدن آراى زیاد براى مجموعه‏ى نامزدها، دشمن را مأیوس خواهد کرد. جمع شدن آراى زیاد در اصل انتخابات، مهم است. این، در واقع رأى به استقلال کشور و رأى به تبعیت از نظام و همراهى با رهبرى است. مردم با این کار، دشمن را مأیوس کنند و در واقع به دهان او مشت بکوبند.
نکته‏ى دوم این است که سعى کنید این حرکت زیبا و این حرکت عظیم مردمى را - که حقیقتاً یک آزمایش بزرگ مردمى و ملى و اسلامى است - با همان نزاهت و طهارت و پاکیزگى‏یى که مطلوب اسلام است، پیش ببرید. البته متن و عموم مردم عزیز کشور ما، همین‏طورند. سعى کنید کدورت ایجاد نشود. مسابقه‏ى انتخاباتى، ضمن این‏که یکى از جدیترین کارهاى یک ملت است و به هیچ‏وجه جنبه‏ى شوخى و بازى در آن نیست و بسیار جدى است؛ اما شبیه مسابقات ورزشى است. در مسابقات ورزشى همه تلاش مى‏کنند؛ اما کسانى که اهل اخلاق و اهل فهمند، این تلاش را با کارهاى زشت و نامناسب همراه نمى‏کنند. (9)

امروز تبلیغات دشمنان سوگندخورده‏ى این ملت متوجه این است که این انتخابات را کمرنگ و بى‏رونق کند. معناى کار آنها چیست؟ از انتخابات شما ضرر مى‏بینند. انتخابات شما جمهورى اسلامى را در دنیاى اسلام و در افکار عمومى عالم بدرستى معنى مى‏کند؛ آنها از این ناراحتند؛ لذا با انتخابات مخالفند. اگر به تبلیغات دشمنان نگاه کنید، مى‏بینید همه بر ضد انتخابات است. گاهى به‏طور صورى ممکن است از یک نامزد انتخابات حمایت کنند - با تفسیرى که خودشان دارند - اما حقیقت این است که از اصل انتخابات ناراحتند و نمى‏خواهند انتخابات پُرشورى در این کشور اتفاق بیفتد. البته من امیدوارم و به خداى متعال توکل و اعتماد دارم و مى‏دانم که ملت عزیز ما در این آزمایش هم در مقابل دشمن، سربلند بیرون خواهد آمد. (10)

آنچه که بدخواهان و دشمنان این ملت در پى آن هستند، سلب این انگیزه و ایمان از مردم است. همه باید در مقابل آن اقدام کنند. تلاش دشمن این است که مردم را از نظام اسلامى دلسرد کند؛ اما تلاش مسئولان نظام اسلامى باید این باشد که با عمل خود - نه فقط با زبان خود - مردم را نسبت به خویش دلگرم و امیدوار کنند. تلاش دشمن این است که پایه‏هاى ایمان و عقیده و عمل دینى را در مردم سست کند؛ اما مسئولان باید بعکس، خود را موظّف و متعهّد بدانند که پایه‏هاى ایمان دینى را در دلها محکم کنند. در کشور ما با این جمعیت عظیم جوانان، یکى از اولویّتهاى اساسى این است: همه مسئولان - در درجه اوّل، مسئولان دولتى و همچنین دیگران - باید همّتشان بر این باشد که دلهاى پاک این جوانان را با نور اسلام منوّر کنند؛ پایه‏هاى ایمان را در دل آنها مستحکم نمایند و نگذارند بر اثر سوء رفتار، سوء تشخیص، سوء تبلیغ، بد فهمیدن حقایق، بد ادا کردن حقیقتهاى روشن و میدان دادن به افکار مخرّب، دلهاى این جوانان از جاده حقیقت منحرف شود. این مسئولیت بزرگى بر دوش ماست.(11)

آنچه امروز براى استکبار جهانى یک خطر تلقى مى‏شود، این است که ملت‏هاى مسلمان هویت و شخصیت و اصالت و استقلال خود را جدى بگیرند. همان‏طور که عرض کردیم، آنها دلشان مى‏خواهد کشورهاى منطقه‏ى اسلامى، کشورهاى شرق، کشورهایى که به دلایل گوناگون از کاروان پیشرفت علم عقب مانده‏اند، همیشه در حضیض نادانى و ناتوانى بمانند. آنها با هر پیشرفتى در هر کشور عقب‏افتاده مخالفند. آنها وقتى مى‏بینند کشور عقب‏افتاده‏ى دوران رژیم طاغوت، امروز تبدیل به کشورى شده است که در زمینه‏هاى علمى و صنعتى داراى شجاعت است و در میدان‏هایى وارد کار صنعتى و فناورى‏هاى پیچیده شده که احساس مى‏کنند سال‏هاى متمادى پیش رفته است، احساس خطر مى‏کنند.
آنچه امریکا و دیگر مستکبران عالم را عصبانى مى‏کند، این است که یک ملت خودش بخواهد بداند و تصمیم بگیرد. امریکا به کشور ما و مردم ما و بسیارى از ملت‏هاى دیگر مى‏گوید شما تصمیم نگیرید تا من براى شما تصمیم بگیرم؛ شما انتخاب نکنید تا من برایتان انتخاب کنم؛ شما از منابع خود بهره‏بردارى نکنید تا من بتوانم از آن بهره‏بردارى کنم. حرف امریکا این است که سلطه و دخالت و حضور و پنجه‏افکندنِ ما بر کشور و منابع خودتان را قبول کنید؛ اگر قبول نکنید، شما را به حمایت از تروریسم و ضدیت با حقوق بشر و چیزهاى دیگر متهم مى‏کنیم.
ملت ما نشان داده است که در مقابل چنین زورگویى و تهدیدى، و در مقابل چهره‏ى وقیح زمامداران امریکا مشت‏هاى خودش را گره مى‏کند؛ مى‏گوید ما با هر کس که استقلال و هویت و منافع ملى و حیثیت ما را تهدید کند، مقابله مى‏کنیم و بر دهان او مشت مى‏کوبیم.(12)

آنچه عرض مى‏کنم، از دیدگاه چالش‏هاى دشمنان با انتخابات است. دشمنان ما مى‏خواهند اصلاً انتخابات برگزار نشود. چرا؟ براى این‏که بتوانند شاهدى بیاورند که در ایران مردم‏سالارى و دمکراسى نیست. وقتى ما انتخابات برگزار مى‏کنیم، حربه‏ى آنها گم مى‏شود. بنابراین اولین خواسته‏هاى آنها برگزار نشدن انتخابات است؛ کما این‏که زمان برگزارى انتخابات مجلس هفتم هم تلاش کردند انتخابات را تعطیل کنند؛ اما خدا نگذاشت. آنها خیلى تلاش کردند؛ انواع و اقسام راه‏ها را پیمودند و بعضى از عناصر غافل داخلى را هم به کار گرفتند؛ اما «انهم یکیدون کیدا و اکید کیدا»؛ خداى متعال مکر آنها را پاسخ داد و جلویش را گرفت و بحمداللَّه انتخابات خوب برگزار شد. در این انتخابات هم اولین هدف آنها این است که انتخابات برگزار نشود.
گام دوم این است که اگر نتوانستند، انتخابات را متهم کنند. خواهند گفت در انتخابات تقلب شده؛ خواهند گفت انتخابات
تبعیض‏آمیز است؛ خواهند گفت چرا فلانى رد صلاحیت شد؛ چرا فلانى نیامد؛ چرا فلانى آمد. در هر صورت این حرف‏ها را مى‏زنند. اگر ما به جاى سالى یک‏بار، هفته‌ای یک انتخابات هم داشته باشیم، باز این حرف‏ها را خواهند زد. آن‏جایى هم که رد صلاحیت نیست، باز همین حرف‏ها را مى‏گویند. به‏هرحال اینها انتخابات را زیر سؤال مى‏برند. دشمن با یک انتخابات موفق، سراسرى و پُرشور مخالف است.(13)

مردم ولی نعمت مسئولان
حقّاً ملت عظیم‏الشّأن ما بعد از گذشت سالهاى متلاطمِ ابتداى انقلاب تا امروز، توانسته است آگاهى و هوشیارى خود را در زمینه‏هاى مختلفِ مورد علاقه یک ملت ارتقاء بخشد. خداى متعال را بسیار سپاسگزاریم که این توفیق را به ملت ما داده است. هرچه در طول سالهاى متمادى، بدخواهانِ این ملت و این کشور خواسته‏اند که مردم را از حضور در صحنه‏هاى عمومى کشور دور کنند، موفّق نشده‏اند و على‏رغم آنها، مردم شرکت گسترده و افتخارآفرینى در تعیین سرنوشت کشور داشته‏اند و این موجب تحسین هر بیننده‏اى است. امیدواریم که خداى متعال این ملت بزرگ و فهیم و هوشیار و مؤمن و نجیب را مشمول تفضّلات ویژه خود قرار دهد.
همان‏گونه که بارها عرض کرده‏ایم، این ملت در حدّ توان خود، براى تحکیم نظام اسلامى و موفّقیت مسئولان تلاش کرده است. مسئولان هم باید متقابلاً نسبت به این ملت، با همین دید و با همین احساس دِین وارد صحنه‏هاى کار شوند. همه کسانى که مسئولیتى در این نظام بر عهده گرفته‏اند، باید قدر این ملت را بدانند و تلاش کنند وظایفى را که در قبال این ملت مؤمن و شجاع و آگاه بر دوش آنهاست، با همه کوشش و وسعِ خود به انجام رسانند. ... همه کسانى که در دولت جدید حضور پیدا خواهند کرد، باید خود را در مقابل مردم، مسئول و خدمتگزار بدانند و آنها را ولى‏نعمت خود محسوب کنند. همین‏طور هم هست؛ مردم ولى‏نعمت مسئولان هستند. این حضور و اراده مردم است که این نظام را اقتدار بخشیده است. مردم نشان داده‏اند که آگاهانه و هوشیارانه در صحنه‏هاى گوناگون حضور خواهند داشت. (14)

عمق بخشیدن به ایمان مردم و هدایت قلبی و معنوی انسان ها در یک جامعه اولین وظیفه مسئولان امر است.
«انّا ارسلناک شاهدا و مبشّرا و نذیرا و داعیا الى اللَّه بأذنه و سراجا منیرا»؛ این وظیفه پیغمبر است؛ همین پیغمبرى که امروز روز ولادت اوست. ما مى‏خواهیم همان راه را برویم. «هو الّذى بعث فى الأمیّین رسولا منهم یتلوا علیهم ایاته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب و الحکمة»؛ تزکیه و تعلیم، جزو وظایف اصلى پیغمبر است. در جوامع اسلامى، مسئولان باید همان راه را بروند؛ باید تعلیم دهند و تربیت کنند؛ باید ایمان دینى را در ذهنها تقویت و راسخ کنند. این جزو وظایف ماست؛ این سپاسگزارى ما در مقابل این ملت است؛ این شکرانه ما در مقابل خداى متعال است که این نعمتهاى بزرگ - این حضور مردمى - را به ما داده است. این دلها دست خداست. توجّه و اقبال و حضور و عزم و اراده و شوق مردم، نعمتهاى بزرگ الهى است که ارزانى ما کرده است. باید اینها را شکر بگوییم. شکرانه این نعمت به این است: در راه اصلاح امور زندگى و تقویت ایمان دینى مردم باید همه تلاش خودمان را بکنیم.(15)

من مى‏خواهم این نکته را هم عرض کنم که دولتمردان جمهورى اسلامى باید قدر این فداکارى مردم و حضور آنها در صحنه را بدانند. مبادا مسئولینِ بخشهاى مختلف کشور، در تحلیل اشتباه کنند و خیال کنند که شرکتِ وسیعِ مردم در انتخابات، معنایش این است که آنها از یکایک کارهاى مسئولین خشنودند. این طور نیست. مردم، انقلاب را دوست دارند، امام را دوست دارند، دولت جمهورى اسلامى را دوست دارند، نظام را دوست دارند. اما معنایش این نیست که مردم، روى یکایک کارهاى مسئولین بخشهاى مختلف، صحّه مى‏گذارند.
مسئولین باید حواسشان راجمع کنند. باید به خودمان برگردیم. همه ما باید ببینیم کارهایمان چقدر براى این مردمِ فداکار و عزیزو هوشمند و با گذشت، شایسته است. اگر دیدیم که بخشى از کارهاى ما شایسته نیست و این را فهمیدیم، مردانه همّت کنیم و به اصلاح کارمان بپردازیم. مردم این را از مامى‏خواهند. مردم این را از مسئولین مى‏خواهند. مسئولین باید دو چیز را در سرلوحه کارهایشان قرار دهند: یکى گزینشِ خوب. یعنى انسانهاى پاک، امین، دلسوز، صمیمى و مردم دوست را انتخاب کنند. براى این کار بزرگ، یار گرفتن کار مهمّى است. این طور نباشد که به هرکس و ناکسى اعتماد کنیم و مردم را با کسى مواجه کنیم که براى آنها، یا براى کار آنها ارزشى قائل نباشد و به فکر خودش باشد. این، یک نکته است که مسئولین باید رعایت کنند.
دوم این‏که، این خدمت و این مسئولیت را براى بهره دنیایى خودشان نخواهند .(16)

ما از کسى که به عنوان رئیس جمهور انتخاب مى‏شود، انتظار داریم که خود را خدمتگزار مردم بداند و آنچه را براى دین و دنیاى این مردم مورد نیاز است، در محدوده اختیارات قانونى خود، با همه وجود انجام دهد. بدیهى است که اکثریت مردم، متدیّن و انقلابى هستند و مایلند آنچه براى رفاه و سعادت دنیوى آنها انجام مى‏گیرد، در چهارچوب احکام و مقرّرات اسلامى باشد.(17)

... فضا را سالم نگه دارید. شما از نامزدِ خودتان حمایت کنید، دیگران هم از نامزدِ خودشان حمایت کنند و به او رأى دهند. در پیدا کردن نامزد مورد نظر دقت کنید. به کسى گرایش پیدا کنید که به دین مردم، به انقلاب مردم، به دنیاى مردم، به معیشت مردم، به آینده‏ى مردم و به عزت مردم اهمیت مى‏دهد. بحمداللَّه میدان براى آزمودن و دیدن و شناختن باز است؛ ملت ما هم هشیار است.(18)

روز به ‏روز داریم به زمان برگزارى انتخابات نزدیک مى‏شویم. انتخابات یک حادثه‏ى مهم است؛ چون مردم اختیار کشور را براى مدت چهار سال به دست انسانى خواهند داد؛ و اوست که مى‏تواند در این مدت بودجه و درآمد و نیروى انسانى و سازمان‏هاى کشور را به‏کار بگیرد؛ یا درست، یا خداى نکرده نادرست؛ یا کامل، یا خداى نکرده ناقص؛ یا همراه با صحت عمل، یا خداى نکرده دچار شائبه‏هاى سوءعمل؛ یا با توجه به نیازهاى مردم، متوجه به باز کردن گره‏هاى زندگى مردم، متوجه به رفع مشکلات انبوهى که وجود دارد، یا خداى نکرده بى‏اعتنایى به اینها. پس انتخابات از این جهت بسیار مهم است که ملت ایران مى‏خواهد اداره‏ى کشور را براى چهار سال به دست انسانى بسپرد که از لحاظ قانونى اختیارات بسیار وسیعى دارد، امکانات بى‏نظیرى در اختیار دارد و مى‏تواند ملت و کشور را چهار سال و یا حتّى بیش از چهار سال جلو ببرد؛ و می تواند متوقف نگه دارد یا خدای نکرده به عقب برگرداند.(19)

به اعتقاد بنده، سه بخش عمده در مسئول وجود دارد؛ سه آمادگى و احساس مسئولیت: اوّل این‏که، براى نفسِ کار و عمل آماده باشد. تنبلى و بى‏حالى و سهل‏انگارى و کار را به دست حوادث و قضا و قدر سپردن، اوّلین بلایى است که ممکن است یک مدیر را از صلاحیت کافى و لازم ساقط کند. جدّى بودن در کار، آرام نداشتن براى کار، احساس مسئولیت براى اصل اقدام و کار و وظیفه‏اى که بر عهده گرفته، بسیار مهم است. به همین جهت هم هست که اگر کسى واقعاً در بخشى از بخشهاى کشور احساس مى‏کند که کفایت لازم براى این کار را ندارد، معلوم نیست که پذیرش آن کار، مشروع باشد. چون قبول این کار، به معناى این است که تعهّد کند و بپذیرد که این کار را به انجام برساند. این، بدون کفایت و لیاقت، امکانپذیر نیست. این، آن نکته اوّل در باب مدیر و مسئول است.
دوم، مسئله آمادگى و استعداد و تعهّد براى انجام کار است؛ به همان نحوى که سیاستهاى کلّى و برنامه‏هاى اساسى کشور آن را اقتضا مى‏کند. اگر کشور، سیاست مشخّصى را در مقوله‏اى پذیرفته است، کسى که اجراى بخشى از بخشهاى کشور را مى‏پذیرد، باید آن را در همان جهت کار و به همان سمت و با همان هدف پیش ببرد و هدایت کند؛ ولو خود او، آن سیاست را به طور کامل تثبیت نکرده باشد.
اگر چه، در صورتى که مجرى آن سیاست را قبول نداشته باشد، معلوم نیست چقدر بتواند این کار را به درستى انجام دهد. ولى به هر حال، آن‏که لازم و اساسى است، این است که مدیر، مسئول یا وزیرى که این مسئولیت را برعهده گرفته، کار را در جهت آن سیاستهاى پذیرفته شده که سیاستگذاران در هر بخش انجام داده‏اند، پیش ببرد. این هم آن نکته یا رکن دوم از ارکان یک مدیریّت سالم.
رکن سوم، حفظ طهارت و تقواست. حفظ پاکیزگى در عمل است. اجتناب از هرگونه - خداى ناکرده - اختلاط با اهداف غیر مشروع یا اهداف غیر مقبول و غیراخلاقى است. این، شأن سوم است. مدیر خوب، مدیرى است که هر کارى را به عهده مى‏گیرد، با رعایت اصول اخلاقى صحیح، انجام دهد. در نظام اسلامى، چیزى که به شدّت با آن مقابله مى‏شود، رسوخ فساد است. در نظام اسلامى، با اعتقاد بد و نادرست، این‏طور مقابله نمى‏شود که با عمل غیر صحیح و عمل غیراخلاقى و خداى ناکرده رسوخ فساد مبارزه مى‏شود. چیزى که امروز، در دوران بازسازى، مسئولین کشور، همکاران دولت، مدیران درجه دو و سه در دستگاههاى دولتى، تا پایین‏ترین رده‏ها، باید با دقّت مراقب باشند، این است که در این دوران بدانند خطر رسوخ و نفوذ فساد، جدّى و فلج کننده است. واقعاً فلج کننده است! در این کار، فساد که نمى‏گوید «من فسادم»! فرد مفسدى که دیگران را به وادى فساد مى‏کشاند - فساد مالى، فساد کارى، قرارهاى نامشروع و ناموجّه در زمینه‏هاى مسائل کارى - کسى که انسان را تشویق مى‏کند و مى‏لغزاند به این سمت، از اول نمى‏گوید «من آمدم که شما را فاسد کنم.» اوّل با یک عنوان موجّه؛ با یک چیز کوچک وارد میدان مى‏شود. انسان است و آسیب‏پذیرىِ شدید. انسان، به شدت آسیب‏پذیر است. لذا، خیلى باید مراقب بود –(20)

رئیس‏جمهور جایگاه بسیار والایى دارد؛ توانایى و اختیارات فراوانى از لحاظ قانونى متوجه رئیس‏جمهورى است؛ بودجه‏ى کشور در اختیار رئیس‏جمهور است؛ مدیران کشور در سطوح مختلف در اختیار رئیس‏جمهور هستند؛ بنابراین تعیین رئیس‏جمهور، یعنى تعیین مدیرى که بتواند ثروت عظیم مردم را که در بودجه و امکانات و مدیریت‏هاى کشور متبلور است، به نحوى در سرتاسر آفاق این ملت گسترش دهد تا نیازهاى مردم با این ثروت عظیم برآورده شود. ملت و کشور ما بر اثر تلاش دولتهاى چند سال گذشته، ثروت متراکمى از امکانات به‏دست آورده است. مدیریت‏هاى آینده باید بتوانند این ثروت را افزایش دهند و آن را در زندگى مردم بگسترانند و با فساد به معناى واقعى کلمه مبارزه کنند. اگر ما ملت ایران این توفیق را پیدا کنیم که رخنه‏هاى فساد را در این مجموعه‏ى عظیم ببندیم، آن وقت معلوم خواهد شد که دستاوردهاى انقلاب براى این مردم چقدر شیرین و گواراست و چگونه مى‏تواند پاسخگوى نیازهاى مردم باشد. انتخابات آینده به این دلایلى که گفتم، بسیار مهم است.
مردم بایستى هوشمندانه و آگاهانه انتخاب کنند و در میان نامزدهاى گوناگون، کسى را که احساس مى‏کنند به این معیارها نزدیک است، برگزینند؛ این یک کار بزرگ است و کار شما مردم است. مردم باید با چشم باز در این صحنه‏ى مهم حاضر شوند و ان‏شاءاللَّه خداى متعال کمک کند و دلهاى مردم را هدایت کند تا فرد با کفایت، شجاع، با اخلاص، داراى روح مردمى، شاداب و با نشاط، مؤمن به هدفها و ارزشهاى انقلاب، مؤمن به مردم، مؤمن به نیروى مردم و معتقد به حق مردم را انتخاب کنند؛ این مهمترین بخش مشارکت عمومى مردم در امسال است. در همه چیز مشارکت عمومى مهم است، و این از جمله‏ى کلیدى‏ترین است.(21)

رئیس جمهور در کشور ما نقش بسیار مهمی دارد. تبلیغات بیگانه می‌خواهد عکس این را نشان دهد آنها دشمنانه حرف مى‏زنند. رئیس جمهور یکى از مؤثرترین، و در دستگاه اجرایى مؤثرترین عنصر براى حل مسائل کشور است. در میان مسئولان کشور، هیچ مسئولى به قدر رئیس جمهور در قانون اساسى ما امکانات و توانایى‏ها و عرصه‏ى عظیم خدمتگزارى ندارد. بودجه‏ى کشور و همه‏ى مسئولان طراز اول اجرایى کشور در اختیار اوست؛ اوست که مى‏تواند کشور را آباد کند و از لحاظ علمى و صنعتى و مسائل انسانى و یا از لحاظ امنیت، کشور را به پیش ببرد؛ کفایت و توانایى‏هاى اوست که مى‏تواند زندگى را در کام مردم شیرین کند. آنچه مورد نیاز ملت و کشور است، رئیس‏جمهورِ کارآمد و باکفایت است. مسئولیت‏هاى حساس و تاریخىِ امروز بر دوش رئیس قوه‏ى مجریه‏ى ماست. قانون همه چیز را در اختیار رئیس قوه‏ى مجریه قرار داده است.
انسانى که داراى کارآمدى و کفایت باشد و به هدف‏ها و استقلال این ملت و لزوم پیشرفت این کشور ایمان داشته باشد، مى‏تواند بسیارى از کارها را بکند؛ همچنان‏که بحمداللَّه دولت‏هاى متعدد در طول سال‏هاى گذشته کارهاى بزرگى انجام دادند. محصول کارهاى آنها در اختیار مسئولان بعدى است که بیایند و در راه خدمت به مردم و شیرین کردن کام آنها این کارها را تکمیل کنند.
البته رهبرى در پشتیبانى از رئیس‏جمهور هیچ‏گونه درنگى نمى‏کند. کسى را که مردم انتخاب کنند و رئیس‏جمهور قانونى کشور شود، همیشه مورد احترام و تکریم و حمایت جامع رهبرى در همه‏ى دولت‏ها بوده؛ بعد از این هم باید باشد.
اما آنچه در درجه‏ى اول اهمیت قرار دارد، این است که اهتمام همه‏ى مردم، نخبگان مردم و مسئولان گوناگونِ بخش‏هاى مختلف این باشد که رئیس‏جمهورى انتخاب شود که بتواند گره‏هاى زندگى مردم را در دوران کنونى باز کند؛ وظایف این دوره را بشناسد و با قوت و اقتدار به آن عمل کند. ان‏شاءاللَّه مردم کارى کنند که خداى متعال رئیس‏جمهورى با این توانایى‏ها و با این رویکردها براى این کشور مقدر کند.
...البته بدیهى است که رهبرى از فرد خاصى حمایت نمى‏کند؛ از معیارها حمایت مى‏کند. ما دنبال این هستیم که این معیارها تحقق پیدا کند. بنده دنبال این هستم که شخصى سر کار بیاید و قوه‏ى مجریه را اداره کند که خود را خدمتگزار مردم بداند و توانایى داشته باشد و به آرمان‏هاى امام و نظام اسلامى معتقد و پایبند باشد و حقیقتاً عدالت و مبارزه‏ى با فساد براى او حائز اهمیت باشد. دعا مى‏کنیم خدا دل‏هاى مردم را به این سمت هدایت کند که بتوانند چنین کسى را - که امروز مورد نیاز لحظه‏ى تاریخىِ حساس ِ این کشور است - انتخاب کنند.
اگر خداى متعال توفیق دهد که رئیس‏جمهورِ کارآمدِ باکفایتِ پُرنشاطِ شادابى که علاقه‏ى به مردم و علاقه‏ى به عدالت و علاقه‏ى به رفع فساد و تبعیض براى او در درجه‏ى اولِ برنامه‏ها قرار داشته باشد، سر کار بیاید، من به شما عرض بکنم که بسیارى از مشکلات اساسى این کشور - چه مسائل داخلى و چه مسائل خارجى - حل خواهد شد.(22)

مردم هم نگاه کنند و اصلح را انتخاب کنند. اصلح کسى است که با نیازى که شما براى جامعه مى‏فهمید، تطبیق کند و بتواند نیازهاى جامعه را برآورده سازد. بعضى‏ها در شناخت اصلح دچار وسواس و دغدغه‏ى زیاد مى‏شوند. شما تلاش خود را بکنید؛ مشورت خود را بکنید؛ از کسانى که فکر مى‏کنید مى‏توانند شما را راهنمایى کنند، راهنمایى بخواهید؛ به هر نتیجه‌ای که رسیدید، عمل کنید و رأى بدهید؛ اجر شما را خداى متعال خواهد داد. ما مأموریم که به آنچه مى‏فهمیم و به آنچه تکلیف الهى تشخیص مى‏دهیم، عمل کنیم؛ مطابق با واقع شد یا نشد، اجر ما محفوظ است. اجر کسى که عامل به تکلیف است، پیش خداى متعال محفوظ است.(23)

...اصلح یعنى چه کسى؟ یعنى کسى که دردها را بداند و حس کند؛ یعنى کسى که براى ریشه‏کنى فقر و فساد عزم جدى داشته باشد؛ یعنى کسى که به حال قشرهاى محروم و مستضعف دل بسوزاند. اصلح کسى است که هم به ترقى و پیشرفت کشور و توسعه‏ى اقتصادى و غیراقتصادى بیندیشد؛ هم زیر توهمات مربوط به توسعه، آن‏چنان محو و مات نشود که از یاد قشرهاى مظلوم و ضعیف غافل بماند. اصلح کسى است که به فکر معیشت مردم، دین مردم، فرهنگ مردم و دنیا و آخرت مردم باشد. اصلح کسى است که بتواند این بارِ عظیم را بر دوش بگیرد؛ هر کسى نمى‏تواند این بار را بر دوش بگیرد؛ نشاط و حوصله و همت و قدرتِ لازم و هوشمندى لازم دارد. البته هر کس صلاحیتش در مراکز قانونى تأیید شود، صالح است؛ اما باید در بین صالح‏ها گشت و صالح‏تر را پیدا و او را انتخاب کرد. این، هنر شما مردم است.(24)

من بار دیگر شما مردم عزیز و همه‏ى مردم کشورمان را دعوت مى‏کنم که در تجربه‏ى انتخاباتى که در پیش است، فعالانه شرکت و حضور پیدا کنید. شخصیت‏هاى صالحى که به شما معرفى مى‏شوند، آنها را به تناسب اهداف والاى این ملت و این انقلاب و این نظام انتخاب کنید. با پشتوانه‏ى آراء مردمى باید دولتى سرکار بیاید که با قدرت گره‏ها را باز کند و کارهاى بزرگ را انجام دهد؛ کارهایى که در نیمه‏ى راه است و باید با تلاش مضاعف و با جد و جهد به نتیجه برسد، آنها را به نتیجه برساند. کشور ما مى‏تواند خود را در سطح بالایى از پیشرفت و توسعه در میان ملت‏هاى عالم قرار دهد؛ و همچنان که در سند چشم‏انداز بیست ساله اعلام شده است، مى‏تواند از جهات مختلف رتبه‏ى اول را در منطقه حائز شود. اینها توانایى‏هاى ملت ماست؛ اینها را ملت ما به برکت وحدت کلمه، به برکت پرچم برافراشته‏ى اسلام، و به برکت ایمان عمیقى که در دل‏هاى شماست، تا کنون به‏دست آورده است و باز هم مى‏تواند پیش برود و به چشم‏انداز زیبا و شایسته‏ى ملت ایران دست پیدا کند.(25)

انتخاب فرد اصلح و داراى تقوا و تدبیر براى مقام مهم ریاست جمهورى - که در قانون اساسى جدید، داراى اختیارات وسیع در اداره‏ى کشور است - وظیفه‌ای شرعى و عقلى و انقلابى است، و کوتاهى در این امر یا در حضور در پاى صندوقهاى رأى، خسارتهاى جبران‏ناپذیرى به بار خواهد آورد. حضور شما، پایه‏هاى انقلاب را محکم مى‏کند و به مدیران آینده‏ى کشور، جرأت و قدرت کار مى‏بخشد و آینده را تضمین مى‏کند.(26)

البته ملت باید تلاش خود را بکنند، باید زحمت بکشند و دنبال اصلح بگردند. من مکرّر عرض کرده‏ام که مسأله، مسأله‏ى دین و خدا و اداى تکلیف است. همچنان که اصل انتخابات یک تکلیف الهى است، انتخاب اصلح هم یک تکلیف الهى است. قبلاً هم گفتیم که تفاضل ولو کم باشد، در این قضیه بسیار است. باید بگردید، بین خودتان و خدا حجت پیدا کنید؛ یعنى بتوانید از راهى بروید که اگر خداى متعال پرسید شما به چه دلیل به این فرد رأى دادید، بتوانید بگویید به این دلیل. بین خودتان و خدا، دلیل و حجتى فراهم بکنید، بعد با خیال راحت بروید رأى بدهید. مردم باید این کار را بکنند و ما هم از خدا مى‏خواهیم و دعا و آرزو مى‏کنیم که خداى متعال دلهاى مردم را به سمت نامزد اصلح - آن که واقعاً صلاحیتش بیشتر است - هدایت کند. ...
هر کسى که برود رأى بدهد، چه رأى او صائب باشد و به اصلح رأى داده باشد و چه اشتباه کرده باشد و به غیر اصلح رأى بدهد، همین اندازه که از روى احساس تکلیف نسبت به آینده پاى صندوق برود و رأى بدهد، این رأى پیش خداى متعال مأجور و موجب ثواب است و این شخص، علاقه‏مند به نظام و رهبرى مى‏باشد. آنچه که مهم است، این احساس تکلیف است. همه‏ى آحاد ملت، این احساس تکلیف را باید بکنند.
بروید تلاش و تفحص خودتان را بکنید، اصلح را پیدا نمایید و آن کسى را که فکر کردید اصلح است و بین خودتان و خدا حجّت تمام شد، به او رأى بدهید و خاطر جمع باشید که تکلیفتان را انجام داده‏اید. این، آن چیزى است که همه باید به آن توجه بکنند. هر کس هم که نتیجه‏ى آرا متعلق به او شد، خداى متعال ان‏شاءاللَّه کمک خواهد کرد، ما هم کمک خواهیم کرد، تا بتواند وظایف خود را انجام بدهد.(27)

منبع: دفترحفظ ونشرآثارحضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای (مدظله العالی)